Τι προβλέπει ο νόμος για την Δικαστική συμπαράσταση (Μέρος Α’)

* Δημοσιεύτηκε 9 /11/2013  στην "Πρωϊνή" Εφημερίδα της Καβάλας      

Με τα άρθρα 1666 έως 1688 του ΑΚ, όπως αυτά αντικαταστάθηκαν από το άρθρο 13 του ν. 2447/1996 και ισχύουν από 20.12.1996, εισάγεται ο θεσμός της δικαστικής συμπαραστάσεως, με τον οποίο επιδιώκεται η ενοποίηση των θεσμών της δικαστικής απαγορεύσεως και της δικαστικής αντιλήψεως του προϊσχύσαντος δικαίου. Με αυτό το τρόπο παρέχεται στο Δικαστήριο η ευχέρεια επιλογών ανάλογα με τις εκάστοτε περιστάσεις, συνθήκες και ατομικά χαρακτηριστικά της κάθε συγκεκριμένης περιπτώσεως. Επιτυγχάνεται έτσι η αντιμετώπιση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο των προσώπων που έχουν σοβαρά ψυχοδιανοητικά ή σωματικά προβλήματα ή χαρακτηρολογικές ανωμαλίες (παρεκκλίσεις).

Σχετικά με το θεσμό της δικαστικής συμπαράστασης και το τι ισχύει ορίζουν σχετικά τα άρθρα 1666 - 1688 του Αστικού Κώδικα και τα άρθρα 801- 806 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας..

- Ποια πρόσωπα υποβάλλονται σε δικαστική συμπαράσταση;

Σύμφωνα με το άρθρο 1666 Α.Κ. σε δικαστική συμπαράσταση υποβάλλεται

Α. ο ενήλικος στις παρακάτω δύο περιπτώσεις:

1. ‘Οταν λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ή λόγω σωματικής αναπηρίας αδυνατεί εν όλω ή εν μέρει να φροντίζει μόνος για τις υποθέσεις του (προσωπικές ή περιουσιακές) και

2. όταν, λόγω ασωτίας,τοξικομανίας ή αλκοολισμού, εκθέτει στον κίνδυνο της στέρησης τον εαυτό του, το σύζυγό του, τους κατιόντες του ή τους ανιόντες του. (παρ. 1 άρθ. 1666 Α.Κ.) Παραδείγματα ενδεικτικά όπως σχιζοφρένεια, άνοια από προχωρημένα γηρατειά, μανία καταδίωξης, αλκοολισμός, κωφοί, άλαλοι, τυφλοί, κωφάλαλοι κ.λ.π.

Δεν είναι απαραίτητο το αθεράπευτο της ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής. Δυνατή η σώρευση στο ίδιο πρόσωπο σωματικού ελαττώματος και ψυχικής νόσου. Μεταξύ της ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ή σωματικής αναπηρίας και της ολικής ή μερικής αδυναμίας φροντίδας των υποθέσεων από τον πάσχοντα πρέπει να υπάρχει σχέση αιτίου προς αποτέλεσμα, δηλαδή εξαιτίας αυτών των καταστάσεων να προκλήθηκε η αδυναμία επιμέλειας των υποθέσεων από τον συμπαραστατέο.

Β. Επίσης μπορεί να υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση και ο ανήλικος, που βρίσκεται υπό Γονική μέριμνα ή επιτροπεία, αν συντρέχουν οι όροι της δικαστικής συμπαράστασης (παραπάνω δύο περιπτώσεις), κατά το τελευταίο έτος της ανηλικότητας. Τα αποτελέσματα της υποβολής σε δικαστική συμπαράσταση αρχίζουν, αφότου ο ανήλικος ενηλικιωθεί. ( παρ. 2 άρθ. 1666 Α.Κ.)

Γ. Περίπτωση δικαστικής συμπαράστασης του άρθρου 1688 Α.Κ., όπου μπορεί με αίτησή του να υποβληθεί σε επικουρική δικαστική συμπαράσταση, όποιος εκτίει ποινή στερητική της ελευθερίας τουλάχιστον δύο ετών.

-Ποιοι νομιμοποιούνται να υποβάλλουν αίτηση στο δικαστήριο για δικαστική συμπαράσταση;

Κατά το άρθρο 1667 ΑΚ η υποβολή για δικαστική συμπαράσταση αποφασίζεται από το δικαστήριο,

Α. Ύστερα από αίτηση του ίδιου του πάσχοντος ή του συζύγου του, εφόσον υπάρχει έγγαμη συμβίωση, ή των γονέων ή τέκνων του ή του εισαγγελέα ή και αυτεπαγγέλτως,

Β. Στην περίπτωση της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1666 (δικαστική συμπαράσταση ανηλίκου), την αίτηση μπορεί να υποβάλει και ο επίτροπος του ανηλίκου.

Γ. ‘Οταν το πρόσωπο πάσχει αποκλειστικά από σωματική αναπηρία, το δικαστήριο αποφασίζει μόνο ύστερα από αίτηση του ίδιου.

Δ. Περίπτωση επικουρικής δικαστικής συμπαράστασης του άρθρου 1688 Α.Κ. που αναφέραμε παραπάνω με αίτηση του προσώπου που εκτίει ποινή τουλάχιστον δύο ετών και μόνο για τις πράξεις που αυτός προσδιόρισε στην αίτησή του.

Η παραπάνω απαρίθμηση είναι περιοριστική, των λοιπών απωτέρων συγγενών του πάσχοντος ή άλλων προσώπων μη νομιμοποιουμένων στην υποβολή της σχετικής αίτησης προς

υποβολή του πάσχοντος σε δικαστική συμπαράσταση.

- Ποιος διορίζεται δικαστικός συμπαραστάτης;

Κατά το άρθρο 1669 Α.Κ. ο διορισμός του δικαστικού συμπαραστάτη από το δικαστήριο γίνεται με γνώμονα το πραγματικό συμφέρον του συμπαραστατέου ως εξής:

Α. Το δικαστήριο διορίζει δικαστικό συμπαραστάτη το φυσικό πρόσωπο που έχει προτείνει αυτός τον οποίο αφορά το μέτρο, εφόσον ο τελευταίος έχει συμπληρώσει το δέκατο έκτο έτος της ηλικίας του και το προτεινόμενο πρόσωπο κρίνεται κατάλληλο και μπορεί κατά το νόμο να διορισθεί.

Β. Αν αυτός που χρειάζεται τη συμπαράσταση δεν προτείνει κανέναν ή αν εκείνος που προτάθηκε δεν κρίνεται κατάλληλος, το δικαστήριο επιλέγει ελεύθερα αυτόν που κρίνει περισσότερο κατάλληλο για τη συγκεκριμένη περίπτωση, αφού λάβει υπόψη του την τυχόν εκφρασμένη βούληση του συμπαραστατέου, να αποκλεισθεί συγκεκριμένο πρόσωπο, τους δεσμούς του με τους συγγενείς του ή άλλα πρόσωπα και ιδίως με τους γονείς του, τα τέκνα του και το σύζυγό του, καθώς και τον κίνδυνο από την τυχόν υφιστάμενη αντίθεση συμφερόντων ανάμεσα στον συμπαραστατέο και σ` αυτόν που πρόκειται να διορισθεί.

Για την επιλογή του δικαστικού συμπαραστάτη καθιερώνονται με το άρθρο 1669 του ΑΚ δύο βασικές αρχές, η αρχή της προτεραιότητος του φυσικού προσώπου που προτείνεται ως δικαστικός συμπαραστάτης από τον πάσχοντα, εφόσον κρίνεται κατάλληλο, καθώς και η αρχή της πλήρους ελευθερίας του Δικαστή σε περίπτωση που δεν έχει προταθεί κανείς από τον πάσχοντα, επιλογής του περισσότερο κατάλληλου προσώπου, αφού λάβει υπόψη του ορισμένα, ρητώς απαριθμούμενα στη διάταξη κριτήρια

-Ποιοι αποκλείονται από δικαστικοί συμπαραστάτες και τι προβλέπεται σε περίπτωση αδυναμίας διορισμού δικαστικού συμπαραστάτη;

Κατά το άρθρο 1670 αποκλείεται από δικαστικός συμπαραστάτης:

1.αυτός που δεν έχει πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα,

2. ο ενήλικος για τον οποίο έχει διοριστεί προσωρινός δικαστικός συμπαραστάτης κατά το άρθρο 1672,

3. αυτός που συνδέεται με σχέση εξάρτησης ή με οποιονδήποτε άλλο στενό δεσμό με τη μονάδα ψυχικής υγείας στην οποία ο συμπαραστατέος έχει εισαχθεί για θεραπεία ή απλώς διαμένει.

Κατά το άρθρο 1671 σε περίπτωση αδυναμίας διορισμού δικαστικού συμπαραστάτη η δικαστική συμπαράσταση ανατίθεται σε σωματείο ή ίδρυμα, που έχουν συσταθεί ειδικά για το σκοπό αυτόν και διαθέτουν το κατάλληλο προσωπικό και υποδομή, αλλιώς στην αρμόδια κοινωνική υπηρεσία. Το άρθρο 1635 έχει ανάλογη εφαρμογή.

Συντομογραφίες Α.Κ. = Αστικός Κώδικας Κ.Πολ.Δ. = Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας

Συμπληρωματική επισήμανση:

Γίνεται δεκτό ότι  "Η υπόδειξη δε του προσώπου από αυτόν στον οποίο αφορά το μέτρο, δηλαδή από τον πάσχοντα, μπορεί να έχει γίνει σε ανύποπτο χρόνο (ακόμη και προγενέστερο) σε σχέση με την κίνηση της διαδικασίας υποβολής σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης (ΕφΑΘ 1088/2007 ΕλλΔνη 2007.1124). 617/2010 ΕΦ ΘΕΣΣΑΛ 

 "Η κρίση για την καταλληλότητα επαφίεται στο δικαστήριο της ουσίας, το οποίο οφείλει να συνεκτιμήσει τη γνώμη του συμπαραστατέου σε συνδυασμό με τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες αυτή έχει διαμορφωθεί, τους δεσμούς του με το συγκεκριμένο πρόσωπο, τον κίνδυνο από την τυχόν υφιστάμενη αντίθεση συμφερόντων και γενικώς, το κατά πόσον ο διορισμός του προτεινομένου προσώπου θα συμβάλει στην εξυπηρέτηση του συμφέροντος αυτού, στον οποίο αφορά το μέτρο (Εφθεσ 3171/2004 Αρμ. 2005. 1051). Η υπόδειξη δε του προσώπου, από αυτόν τον οποίο αφορά το μέτρο, δηλαδή από τον πάσχοντα, μπορεί να έχει γίνει σε ανύποπτο χρόνο (ακόμη και προγενέστερο), 

σε σχέση με την κίνηση της διαδικασίας υποβολής σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης. 1088/2007 ΕΦ ΑΘ

   Μπορεί η υπόδειξη του προσώπου  (για μελλοντική υποβολή του σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης) να περιλαμβάνεται σε έγγραφο (ιδιωτικό ή συμβολαιογραφικό) ή να έχει απευθυνθεί σε κάποιο πρόσωπο, προκειμένου να τη γνωστοποιήσει στο δικαστήριο όταν τεθεί θέμα υποβολής του σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης. (Ερμηνεία Α.Κ. Απ. Γεωργιάδης. Μιχ. Σταθόπουλος) . Το ιδιωτικό έγγραφο κατά τη γνώμη μου καλό θα είναι να έχει θεώρηση γνήσιου υπογραφής, ώστε παράλληλα να αποκτά και βέβαιο χρονολογίας σύνταξης. Φυσικά το συμβολαιογραφικό έγγραφο είναι προτιμητέο σε τέτοιες περιπτώσεις.

Γιώργος Γιαγκουδάκης, Δικηγόρος Καβάλας

Διαζύγια - Ποινικά - Ιντερνετ

Για περισσότερες πληροφορίες 

σχετικά με το δικηγορικό γραφείο μου

επισκεφθείτε το site μας

kavala-lawyer.blogspot.gr
http://www.giagkoudakis.dom.gr 

giagkoud@yahoo.com